psycholog psychoterapeuta
Logowanie
Zaloguj
DDA- ich problemy i terapia
mgr Joanna Matusik

Czym jest syndrom DDA? DDA to skrót Dorosłych Dzieci Alkoholików, a syndrom to zespół utrwalonych schematów działania jakie dziecko wyniosło z domu, w którym alkohol był problemem centralnym.

Syndrom DDA nie jest zaburzeniem ani żadną jednostką chorobową wpisaną w klasyfikację chorób i w tym sensie nie jest też diagnozą.

DDA to opis pewnych stanów, uczuć i zachowań, postaw, schematów, które pojawiają się na podstawie określonych doświadczeń z dzieciństwa. Dorastanie w rodzinie dysfunkcyjnej wypacza sposób myślenia o samym sobie i otoczeniu. Osoby wychowujące się w wadliwym modelu rodziny, doświadczają trudności będąc już osobami dorosłymi, i – wydawać by się mogło – samodzielnymi.

Warto jednak wspomnieć, że nie wszystkie osoby pochodzące z rodzin z problemem alkoholowym będą zmagać się z objawami syndromu DDA. Rozwój syndromu zależny jest m.in. od indywidualnych cech osobowościowych, umiejętności radzenia sobie z trudnymi sytuacjami, a także specyficznych cech rodziny.

Po czym poznać że jest się DDA? Cechy DDA

Dzieci w rodzinie alkoholowej zmuszone są do adaptacji w wyjątkowo toksycznych warunkach, w których nie można ufać, wyrażać emocji i nie można mówić o tym, co się dzieje w domu. Pełnią wadliwie określone role rodzinne. Na przykład rola bohatera rodzinnego. Objawiać się ona może poprzez bycie najlepszym uczniem, tym najgrzeczniejszym w rodzinie, chwalonym, podziwianym przez sąsiadów. W dorosłości to mogą być osoby, które zawsze biorą na siebie odpowiedzialność oraz wywiązują się ze swoich obowiązków. Natomiast ponoszą one ogromne osobiste koszty tego zachowania np. w pracy nie potrafią odmówić szefowi, a także dociążają siebie (np. robienie trzech fakultetów). Ponadto nie potrafią postawić granic znajomym lub rodzinie.

Osoby dotknięte syndromem DDA lubią mieć wszystko dokładnie zaplanowane. Wykazują silny poziom czujności, potrzebę kontroli oraz wysoki poziom stresu w sytuacjach nieprzewidywalnych.

Dzieci alkoholików nie otrzymują  zdrowych wzorców  rodzicielstwa czy życia w związku, dlatego często czują antypatię do stałych związków czy posiadania dzieci. Jeżeli już się na nie decydują, nie potrafią z nimi rozmawiać, nawiązać głębszej relacji, często też charakteryzują się wysokim poziomem agresji – krzyk, groźby, kary a nawet przemoc fizyczna.

Osoby wychowane w domu, gdzie nadużywało się alkoholu, w trudnych i stresujących warunkach, obciążane wstydem i poczuciem winy wyrabiają w sobie określone cechy, które przenoszą na swoje dorosłe życie.

Są to m.in. nadmiernie rozwinięte poczucie odpowiedzialności; niskie poczucie własnej wartości; bezlitosna samokrytyka, perfekcjonizm, skłonność do widzenia świata w czarno-białych barwach, niezdolność do odprężenia się oraz do spontanicznej zabawy, emocjonalna chwiejność, nadmierna nieufność wobec ludzi.

Cechy te utrudniają im funkcjonowanie i są źródłem wielu problemów. Sporo osób z tym syndromem nawet nie zdaje sobie sprawy, że cierpi z jego powodu, dlatego nie podejmuje żadnych prób leczenia. Problem ignorowany lub nieuświadomiony jednak nie znika – oddziałuje silnie na całe życie człowieka.

Do jakich problemów może prowadzić syndrom?

Problemy DDA mogą dotyczyć m. in. postrzegania siebie, trudności w przeżywaniu emocji i okazywaniu uczuć, rozumieniu i realizacji potrzeb, trudności w tworzeniu bliskich intymnych relacji, czy w autentycznym wyrażaniu siebie.

Dorosłe Dzieci Alkoholików zadręczają się myślami, wykazują wysoki poziom lęku, obarczają siebie winą za niedoskonałość i nieudolność w wielu kwestiach i za wszelką cenę unikają konfliktów. Takie osoby mają niższe poczucie własnej wartości, nie potrafią ujawniać swoich prawdziwych potrzeb, a w kontaktach z innymi przyjmują zazwyczaj rolę osoby podporządkowanej.

Charakterystyczna dla ludzi z DDA jest postawa obronna, która powoduje stałe napięcie emocjonalne. Nieumiejętność regulacji emocji często rodzi agresję u osób z DDA.

Około 50% Dorosłych Dzieci Alkoholików (DDA) doświadcza poważnych problemów w społecznym funkcjonowaniu. Chwiejność emocjonalna utrudnia im utrzymywanie relacji z przyjaciółmi, kolegami z pracy, a także tworzenie udanych związków. Część z tych osób wiąże się z osobami uzależnionymi. Ponadto DDA są bardziej narażone na rozwój niektórych trudności o podłożu psychicznym, m.in. problemów ze snem, stanów depresyjnych, zaburzeń lękowych. Badania osób z syndromem DDA pokazują, że wiele z tych osób posiada objawy charakterystyczne dla syndromu PTSD (syndrom stresu posttraumatycznego) (Herman, 2004).

Dorosłe dziecko alkoholika może także zmagać się z objawami fizycznymi (tzw. psychosomatycznymi), takimi jak drżenie rąk, nadmierna potliwość, szybki i płytki oddech, omdlenia, czy zawroty głowy.

Czy DDA też piją?

Niektóre osoby zostają abstynentami, inne niemal powtarzają historię swoich rodziców i w życiu dorosłym nadużywają alkoholu, dlatego krzywdzącym byłoby powiedzieć, że tak. Jednak faktem jest, że blisko połowa pacjentów uzależnionych od alkoholu to właśnie dorosłe dzieci alkoholików.

Dla osoby z tym syndromem spożywanie alkoholu stanowi większe zagrożenie niż dla kogoś, u kogo w rodzinie nałóg nie występował. Prawdopodobieństwo alkoholizmu wśród osób wychowujących się w rodzinie, gdzie jedno lub dwoje rodziców było alkoholikami, jest bowiem czterokrotnie wyższe niż u innych osób. Ta zależność, choć mniejsza, dotyczy również wnuków alkoholików. Dlatego też, jeżeli w twojej rodzinie był alkohol, zastanów się nad tym, czy nie masz skłonności do jego nadużywania.

Dorosłe dzieci alkoholików a seks

Dorosłe Dzieci Alkoholików to grupa szczególnie narażona na występowanie różnych zaburzeń seksualnych. Brak lub utrata potrzeb seksualnych w przypadku DDA wiąże się przede wszystkim z nieprawidłowymi wzorcami seksualności panującymi w domu rodzinnym – seks jest tematem tabu lub traktuje się go jako coś brudnego i wstydliwego. Łączą seks z takimi emocjami jak lęk, niepokój czy obawa, a nawet strach. Mogą czerpać mniejszą satysfakcję z tej sfery życia właśnie z tego powodu lub unikać zbliżenia z partnerem.

Sięgając po alkohol DDA zmniejszają swoją sprawność seksualną. Do upośledzenia funkcji seksualnych prowadzą także narkotyki.

DDA nie potrafią przyjmować uczuć oraz ich odwzajemniać z powodu niskiego poczucia własnej wartości i negatywnego nastawienia do swojego ciała. Nadmiernie koncentrują się na ocenianiu siebie i swojego partnera w roli kochanka. A lęk przed oceną w łóżku jest jedną z częstszych przyczyn zaburzeń erekcji, przedwczesnych wytrysków u mężczyzn i problemów z przeżywaniem przyjemności, bolesnością stosunków i doświadczaniem orgazmów u kobiet (Imieliński, 1990)

Nie umiejąc nawiązać głębokich relacji mają tendencje do bardziej ryzykownych zachowań seksualnych – podejmowania przypadkowych kontaktów seksualnych, dużej liczby partnerów, krótkotrwałych związków i zdrad partnera.

DDA (ok. 70% osób), doświadczają z różnym nasileniem problemów depresyjnych, które zmniejszają libido (Gąsior, 2010). Osoby te mają zdecydowanie mniejszy apetyt na seks, mniejszą przyjemność z kontaktów intymnych i zdecydowanie rzadziej podejmują aktywność seksualną. Poza tym mniejszy popęd może być skutkiem ubocznym działania leków antydepresyjnych.

Jestem DDA i co dalej?

Jesteś z rodziny alkoholowej i masz te cechy – nie przyklejaj sobie etykiety: „Jestem DDA”. Taka etykieta niesie ze sobą dużo więcej strat niż korzyści, może prowadzić do zanurzenia się w poczuciu krzywdy i bycia gorszym.

Myśl o tym: ”spotkało mnie pewne doświadczenie, ale to nie kieruje moim życiem, nie myślę o tym cały czas, bo to już element historii”.

Zadbaj oto, żeby pójść dalej – znaleźć swoją tożsamość i siebie w tym wszystkim. W tym może pomóc terapia DDA – dzięki temu, że zrozumiesz, co się z tobą dzieje, lepiej poradzisz sobie ze swoimi schematami.

Jaka jest najlepsza psychoterapia DDA?

Terapia DDA bazuje na różnych metodach, których wybór jest indywidualną kwestią. Jedną z  popularnych i skutecznych jest terapia psychodynamiczna. Według tego podejścia wiele problemów emocjonalnych dorosłych dzieci alkoholików wynika z tego, że dzieci te nie otrzymały odpowiedniej miłości, uwagi i wsparcia emocjonalnego w czasie swojego dzieciństwa. W psychoterapii psychodynamicznej terapeuta pomaga osobom z syndromem DDA zrozumieć, jakie potrzeby emocjonalne nie zostały zaspokojone w czasie dzieciństwa i jakie strategie obronne osoba ta wypracowała w celu radzenia sobie z trudnymi emocjami.

Inne podejścia do psychoterapii osób z syndromem DDA obejmują:
  • terapię poznawczo-behawioralną, która koncentruje się na identyfikowaniu i zmienianiu szkodliwych myśli i zachowań,
  • terapię interpersonalną, która pomaga osobom z syndromem DDA nawiązać zdrowe relacje z innymi ludźmi.

Oprócz terapii indywidualnej, osoby z syndromem DDA mogą też skorzystać z grup wsparcia czy terapii grupowej dla osób, które też przeżyły dzieciństwo w rodzinach z problemem alkoholowym i mają podobny bagaż doświadczeń.

Osoby borykające się z dysfunkcyjnymi przekonaniami na temat sfery seksualnej i swojego ciała powinny skorzystać z pomocy psychologa-seksuologa. Warto udać się także na terapię seksuologiczną.

Terapia DDA przez internet

Terapia DDA  pomaga odreagować przeszłość i uwolnić się od jej destrukcyjnego wpływu na bieżące funkcjonowanie. Pozwala na wyprowadzenie Dorosłego Dziecka Alkoholika z poczucia winy i odpowiedzialności za emocje i decyzje innych osób.

Zapraszamy osoby z syndromem DDA do skorzystania z profesjonalnej pomocy online. Terapia online to dla DDA sposobność, by mówić o swoich delikatnych problemach w komfortowych warunkach, czyli zaciszu własnego domu. Pierwsza wizyta – jest przeważnie najtrudniejsza – ale to ważny krok, który możesz zrobić dla siebie. Dzięki podjętej pracy uwolnisz się od szkodliwych przekonań dotyczących siebie i świata.
Joanna Matusik – Psycholog Psychoterapeuta

Ukończyłam całościowy 4- letni kurs psychoterapii psychodynamicznej. Zajmuję się głównie zaburzeniami emocji, nerwicami, depresją a także zaburzeniami osobowości, DDA oraz traumami. Ponadto pomagam w szeroko rozumianych trudnościach związanych z relacjami międzyludzkimi.
Więcej o mnie