Depresja - objawy, pomoc psychologa, leczenie online

O depresji wiele się ostatnio mówi. Mimo to wciąż wiele osób tonie w depresji i nie woła o pomoc. Utrata zainteresowania ważnymi dotąd sprawami i niemożność odczuwania przyjemności wcale nie muszą pojawić się z dnia na dzień, w wielu przypadkach taka niemoc narasta przez miesiące, a nawet lata. Zarówno podczas małej, jak i dużej depresji codzienne spotkania z bliskimi, praca, sport, słuchanie muzyki czy seks tracą sens i urok. Depresja ma różną intensywność, ale wpływa na codzienne funkcjonowanie, stosunek do samego siebie i otoczenia, obciąża myślenie i zachowanie. Być może nazywasz to gorszą kondycją, złym okresem w życiu i nawet nie zauważyłeś, że trwa to już 3, 5, a może 12 miesięcy. Niestety wiele osób długo cierpi, zanim zdecyduje się zawalczyć o siebie. Nie wierzysz, że to mogło spotkać ciebie? W Polsce na depresje zapada bardzo dużo ludzi, bo aż około 10% dorosłych Polaków.

Objawy depresji

Depresja jest chorobą, tak samo jak choroby somatyczne np. nadciśnienie tętnicze czy cukrzyca. Jakie więc są jej objawy? Według Międzynarodowej Klasyfikacji Chorób ICD-10 do podstawowych klinicznych objawów pierwszego epizodu depresyjnego należą:
  1. obniżony nastrój pojawiający się rano i utrzymujący się przez większą część dnia, prawie codziennie, niezależnie od okoliczności; poczucie smutku i przygnębienia;

  2. utrata zainteresowania działaniami,  które zazwyczaj sprawiają przyjemność, lub zanik odczuwania przyjemności – tak zwana anhedonia, czyli zobojętnienie emocjonalne;

  3. osłabienie energii lub szybsze męczenie się.

Występują także inne, dodatkowe objawy, które są równie ważne:

  1. zaburzenia snu (najbardziej typowe – wczesne budzenie się);
  2. myśli samobójcze;
  3. problemy z pamięcią i koncentracją uwagi;
  4. utrata wiary w siebie i/lub pozytywnej samooceny;
  5. poczucie winy (nadmierne i zwykle nieuzasadnione);
  6. spowolnienie psychoruchowe (rzadziej pobudzenie);
  7. zmiany łaknienia i masy ciała (częstsze zmniejszenie apetytu niż zwiększenie).

Aby można było zdiagnozować depresję muszą pojawić się przynajmniej dwa podstawowe objawy tej choroby oraz minimum dwa objawy dodatkowe, spośród wymienionych powyżej. Ponadto objawy te powinny utrzymywać się przynajmniej przez dwa tygodnie, a dana osoba wcześniej nie mogła cierpieć na manię (lub hipomanię).

Czy to depresja?

Wiesz już jakie są objawy tej choroby, ale z diagnozą depresji jest wiele problemów. Potocznie stan psychiczny związany z przygnębieniem sytuacyjnym czy żałobą też nazywamy depresją, a nią nie jest. Smutek, żal, przygnębienie, poczucie, że to co robisz nie jest satysfakcjonujące nie muszą oznaczać choroby. Niepokojący powinien być stan, w którym objawy te utrzymują się długo i nic się nie zmienia na lepsze w twoim nastawieniu, twoich myślach i uczuciach mimo upływającego czasu, czy otrzymywanego wsparcia. Wiele osób miesiącami, a nawet latami pogrążonych jest w depresji, nie wiedząc o tym. W gąszczu informacji na temat depresji  można się pogubić, dlatego najważniejsza jest pomoc specjalisty. Specjalistyczną wiedzę o tej chorobie mają psychiatrzy, psycholodzy/ psychoterapeuci, ale również twój lekarz rodzinny może ci pomóc w diagnozie.

Leczenie depresji

Zaburzenia nastroju są poważną chorobą. Nie traktuj ich jak kataru, który sam przejdzie. Odraczanie przyjęcia pomocy sprzyja rozwojowi choroby, dlatego im szybciej rozpoczniesz leczenie tym lepiej.

Mit: praca leczy depresję

Fakt: w leczeniu stosuje się psychoterapię i farmakoterapię

Są dwie drogi leczenia depresji: psychoterapia i antydepresanty. Lekarz wybiera rodzaj leczenia w zależności od rodzaju choroby. Decyduje też, czy zastosować tylko jedną z metod czy oba środki naraz. Mamy bowiem 3 rodzaje depresji: lekką, umiarkowaną i głęboką (ciężką). Depresję można podzielić też na dwa rodzaje: endogenną (nazywaną potocznie dziedziczną lub genetyczną) i reaktywną. Depresja endogenna wynika z zaburzeń biologicznych, np. w produkcji neuroprzekaźników takich, jak serotonina czy noradrenalina. Depresja reaktywna jest związana z wystąpieniem stresującego wydarzenia życiowego, np.: stratą osoby bliskiej, utratą pracy lub wydarzeniem traumatycznym, na przykład gwałtem czy wypadkiem samochodowym. W przypadku depresji endogennej leki są podstawą leczenia natomiast w reaktywnej ważna jest psychoterapia (sama lub w połączeniu z lekami ). Leki na depresję przepisywane są dużej części pacjentów, gdyż znacząco wpływają na polepszenie funkcjonowania. Najczęściej stosowanymi lekami są: trójpierścieniowe leki przeciwdepresyjne, inhibitory MAO oraz inhibitory selektywnego, powtórnego wychwytu serotoniny.  W wielu przypadkach, leczenie farmakologiczne depresji, stosunkowo szybko likwiduje objawy choroby. Ale w równie wielu przypadkach, po odstawieniu leków, objawy wracają i to w większym nasileniu. Dzieje się tak, dlatego, że leki nie rozwiązują problemów, które wywołały depresję. Z tego właśnie powodu często łączy się terapię farmakologiczną z terapią psychologiczną, co zmniejsza szansę na ponowny nawrót depresji po zakończeniu leczenia.  

Leczenie depresji online - jak wygląda?

Psychoterapia depresji może być prowadzona zarówno w gabinecie stacjonarnym jak również online. Leczenie depresji przez internet nie różni się znacznie od klasycznej formy terapii. Jest prowadzone przez wykwalifikowanych psychoterapeutów, których podobnie jak lekarzy, obowiązuje tajemnica zawodowa.

Leczenie depresji online polega na cyklicznych sesjach z psychoterapeutą za pośrednictwem internetu.  Pierwsze spotkanie zazwyczaj polega na zebraniu wywiadu od pacjenta, ustaleniu celu terapii, częstotliwości spotkań oraz w razie potrzeby zalecenia konsultacji psychiatrycznej w celu wdrożenia leczenia farmakologicznego.

W gabinecie tradycyjnym wypracowanie zaufania często wymaga wielu spotkań. W relacji online pacjent często szybciej poddaje się procesowi terapeutycznemu.

Zaleca się, aby sesja online odbywa się przy użyciu kamerki internetowej i mikrofonu. Dzięki temu psychoterapeuta online widzi emocje rysujące się na twarzy pacjenta, a kontakt jest bardziej osobisty i bezpośredni. Terapia realizowana w takiej formie równa jest konsultacji w gabinecie.

Nie prowadzi się psychoterapii online (lecz zaleca bezpośrednią wizytę u specjalisty) w sytuacji, gdy pacjent ma objawy ciężkiej depresji lub stanowi zagrożenie dla siebie (myśli samobójcze).

Skuteczność terapii online w walce z depresją

Wiele osób zastanawia się, czy terapia depresji online, może być równie skuteczna, co klasyczna psychoterapia. Otóż skuteczność psychoterapii online jest poddawana nieustannym próbom i badaniom.

Pierwsze badania nad skutecznością psychoterapii poznawczo-behawioralnej online były prowadzone 30 lat temu i już wówczas badacze zaobserwowali brak istotnych różnic pomiędzy oddziaływaniem „na żywo” a online w terapii pacjentów z łagodnym i umiarkowanym epizodem depresji (Selmi i in., 1990).

Z kolei badacze kliniczni z Zurychu eksperymentowi poddali pacjentów z umiarkowaną depresją badając skuteczność i zadowolenie. Wykazali, że terapia online jest równie skuteczna co stacjonarna oraz aż 96% pacjentów było zadowolonych zarówno z leczenia jak i terapeutów online (Journal of Affective Disorders 2013).

E-terapia poznawczo-behawioralna zaburzeń depresyjnych jest skuteczna w przypadku terapii młodzieży (Stasiak i in., 2016), dorosłych i seniorów (Alavi i in., 2016; Hofmann i in., 2012; Hofmann i Reinecke, 2010), a także w przypadku kobiet zmagających się z depresją poporodową (Milgrom i in., 2016).

Myślenie depresyjne. Jak się nie dać depresji?

Terapia psychologiczna często opiera się na zmianie myślenia osoby chorej, która ma tendencję do bardzo krytycznego postrzegania siebie oraz otaczającej rzeczywistości.

Ważne jest więc, co  myślisz o świecie  oraz o sobie, kiedy sprawy nie idą po twojej myśli i w  jakich barwach widzisz swoją przyszłość. Każde wydarzenie można bowiem interpretować  na wiele sposobów. Warto pamiętać, że nie wszystko co myślimy jest zawsze prawdą. Popełniane przez nas „błędy” w ocenie sytuacji to zniekształcenia poznawcze. Przy czym nie chodzi tu o błędy co do faktów, lecz o nieprzydatne oceny, interpretacje lub opinie. Przykłady błędów poznawczych to m.in .
  • minimalizowanie i wyolbrzymianie („To nie moja zasługa”)
  • personalizacja („Nie powiedziała mi „cześć”, bo mnie nie lubi”)​
  • odrzucanie pozytywów („Zaprosiła mnie, bo zostało jej wolne miejsce”)
  • jasnowidztwo („Nikt nie poprosi mnie do tańca”)
  • myślenie czarno-białe („ Nigdy nie będę szczęśliwy”)

Każdy od czasu do czasu, w mniejszym lub większym stopniu, wpada w pułapki błędnego myślenia. Niebezpieczeństwo polega na tym, że mogą one narażać na zupełnie nieuzasadnione, negatywne emocje np. złość, frustracja, smutek, strach, poczucie winy, wstyd. Głównym ich skutkiem jest głęboki dyskomfort, który ma konsekwencje w wielu obszarach życia. Kiedy zniekształcenia występują często i są dość silne, a wzmacniają negatywne postrzeganie samego siebie to mogą doprowadzić do zaburzeń nastroju, stanów lękowych czy depresji.

Przyjrzyj się swoim tendencjom poznawczym, za pomocą których reagujesz na to, co cię otacza. Wyłapywanie negatywnych myśli może wydawać się nieważną rzeczą, ale w efekcie prowadzi do większego dystansu do swojego nastroju i pomaga przezwyciężyć uczucie przygnębienia. Nie chodzi tutaj o pozytywne, lecz raczej racjonalne myślenie.

Praca na zniekształceniach poznawczych jest kluczowym elementem terapii poznawczo-behawioralnej. Terapia ta to skuteczny sposób na modyfikację depresyjnego myślenia. Dzięki terapii możesz zredukować ruminacje (ciągłe rozmyślanie o problemach i tym co cię spotka), a one są czynnikiem podtrzymującym depresję oraz jednym z elementów odpowiedzialnych za nawroty.

Pamiętaj – możesz mieć wpływ na swoje myślenie i nastawienie, ono zaś ma wpływ na to co robisz i jak działasz. Depresja często przychodzi wtedy, kiedy standardy jakie człowiek sobie wyznacza są zbyt wysokie. Ową poprzeczką są założenia, że „zawsze trzeba sobie radzić”. Zapobieganiu sprzyja wypracowanie własnych przemyślanych standardów, nastawionych na rozwój.

Powadzimy terapię dla osób doświadczających zniekształceń poznawczych. Skutecznie pomagamy w walce z depresją. Skontaktuj się z Nami!

Bibliografia:

„Depresja. Jak pomóc sobie i bliskim”. Dorota Gromnicka – Wydawnictwo Samo Sedno

„Depresja poporodowa. Możesz z nią wygrać”. Anna Morawska – Świat książki

„Depresja.” Constance Hammen –   Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne

Joanna Matusik – Psycholog Psychoterapeuta

Ukończyłam całościowy 4- letni kurs psychoterapii psychodynamicznej. Zajmuję się głównie zaburzeniami emocji, nerwicami, depresją a także zaburzeniami osobowości, DDA oraz traumami. Ponadto pomagam w szeroko rozumianych trudnościach związanych z relacjami międzyludzkimi.