psycholog psychoterapeuta
Logowanie
Zaloguj
Wypalenie zawodowe - objawy, zapobieganie, terapia
Autor: mgr Joanna Szlasa - Więczaszek
Żyjemy w czasach, w których publiczne przyznawanie się do problemów natury psychologicznej staje się coraz bardziej społecznie akceptowane. Potrafimy mówić o swoich słabościach bez obawy przed wyśmianiem. Postępująca psychoedukacja w znacznej mierze przyczyniła się do zmiany mentalności w tym zakresie. Jednak nadal istnieją obszary, które stanowią temat tabu. Czy jednym z nich jest wypalenie zawodowe?
Jeszcze kilkadziesiąt lat temu nikt nie słyszał o wypaleniu zawodowym. Termin ten nie funkcjonował powszechnie, pojawiał się jedynie w języku naukowym. Mogłoby się wydawać, że od czasu, kiedy psycholog Christina Maslach zbadała i opisała to zjawisko w latach 70tych XX wieku wiele się zmieniło i współcześnie potrafimy już otwarcie rozmawiać o wypaleniu zawodowym i przyznawać się do tej choroby. Jednak mimo upływu lat problem ten nadal jest pomijany w dyskusjach.

Czym jest wypalenie zawodowe?

Wypalenie zawodowe to odpowiedź naszego organizmu na długotrwały stres w miejscu pracy. To obronna reakcja, kta zapewnia przetrwanie. Wypalenie zawodowe to nie brak motywacji, czy lenistwo, jak sądzą niektzy, ale stan emocjonalnego wyczerpania powiązany ściśle ze środowiskiem pracy. Warto dodać, że wypalenie zawodowe jest wpisane na listę.

Jakie są symptomy wypalenia zawodowego?

Najbardziej znany i udowodniony empiryczne został trójczynnikowy model wypalenia zawodowego opisujący trzy wymiary:
· wyczerpanie emocjonalne – spadek energii
· depersonalizacja – negatywny stosunek wobec innych
· obniżenie własnych dokonań zawodowych – poczucie braku kompetencji.

Wypalenie zawodowe zostało umieszczone w Międzynarodowej Statystycznej Klasyfikacji Chorób i Problemów Zdrowotnych ICD-10 pod nr Z73.0., co świadczy o randze problemu. Umniejszanie i udawanie, że nie istnieje, umacnia tylko w przekonaniu, jak bardzo wszechobowiązująca kultura pracy zdominowała nasze społeczeństwo. Emocjonalne trudności są spychane na boczny tor w obliczu mechanizmów rynkowych. Przeciążenie pracą, nieadekwatne wynagrodzenie czy osłabienie więzi społecznych to tylko niektóre z czynników zwiększających ryzyko pojawienia się wypalenia zawodowego. Innymi determinantami mogą być cechy osobowościowe np.: defensywność, zależność, niska samoocena.

Jak zdiagnozować wypalenie zawodowe?

Oto najczęstsze psychosomatyczne objawy wypalenia zawodowego:

• problemy ze snem
• chroniczne zmęczenie, wyczerpanie
• spadek odporności organizmu
• bóle głowy
• bóle brzucha
• trudności z koncentracją w pracy
• niechęć do pracy
• przygnębienie, smutek na myśl o pracy
• brak satysfakcji z pracy
• brak motywacji do pracy
• poczucie frustracji

psychologia - stres
nękanie w pracy

Jak zapobiegać wypaleniu zawodowemu?

Wypaleniu zawodowemu możemy przeciwdziałać stosując kilka prostych metod. Przede wszystkim należy skupić się na oddzieleniu życia prywatnego od zawodowego. Zachowanie równowagi między tymi sferami daje uczucie emocjonalnej ulgi oraz wolności. W czasie poza pracą warto postawić na aktywność fizyczną, którą pozytywnie wpływa na strefę psychiczną. Można wybrać się na siłownię, basen, czy jogging. Można również stosować techniki relaksacyjne bądź uprawiać jogę. Ważne, aby w czasie wolnym nie myśleć o pracy!
Jeśli jednak wypalenie zawodowe się pojawia, to najskuteczniejszą metodą jest odcięcie się od pracy, być może tylko na jakiś czas, a być może konieczna będzie zmiana miejsca pracy, czy środowiska zawodowego, albo nawet zmiana zawodu i znalezienie innej ścieżki zawodowej. W leczeniu wypalenia zawodowego zalecana jest psychoterapia oraz nauka technik redukcji stresu. Każdy z nas przeżywa w pracy kryzysy, porażki czy niepowodzenia. Ważne jednak, aby czerpać z nich naukę, nie poddawać się i stawiać granicę między życiem prywatnym i zawodowym. A kiedy czujemy, że być może wypaliliśmy się zawodowo, to konieczne należy podjąć stosowane kroki, ponieważ nieleczone wypalenie zawodowe pogłębia się i niszczy nas emocjonalnie, mogąc doprowadzić do innych zaburzeń psychicznych.