psycholog psychoterapeuta
Logowanie
Zaloguj
Relacja dziecka z matką, czyli style przywiązania
Autor: mgr Joanna Szlasa

Dzień Matki jest doskonałą okazją, aby pomyśleć o relacjach między matką a dzieckiem oraz zastanowić się w tym kontekście nad stylami przywiązania.

Proces wychowania ma ogromny wpływ na kształtowanie osobowości, tożsamości czy  umiejętności interpersonalnych człowieka. To właśnie w dzieciństwie nabywamy te zdolności, które przekazują nam rodzice. Dlaczego niektórzy potrafią tworzyć zdrowe, prawidłowe relacje, a inni nie są do tego zdolni? Za to odpowiada właśnie styl przywiązania.

Brytyjski lekarz i psychoanalityk John Bowlby w latach 50-tych XX wieku stworzył teorię przywiązania, inaczej nazywaną teorią więzi dziecka z matką. W swoich badaniach sprawdzał różne modele relacji między matką a dzieckiem oraz ich wpływ na rozwój dziecka. Jego rozważania kontynuowała psycholog Mary Ainsworth, która wyodrębniła trzy style przywiązania:

Style przywiązania Bowlby

Brytyjski lekarz i psychoanalityk John Bowlby w latach 50-tych XX wieku stworzył teorię przywiązania, inaczej nazywaną teorią więzi dziecka z matką. W swoich badaniach sprawdzał różne modele relacji między matką a dzieckiem oraz ich wpływ na rozwój dziecka. Jego rozważania kontynuowała psycholog Mary Ainsworth, która wyodrębniła trzy style przywiązania:

  • bezpieczny – styl, w którym dziecko prezentuje postawę zaufania w stosunek do matki, czuje się przy niej bezpiecznie, wie, że matka jest gotowa mu pomóc i je wspierać w razie niebezpieczeństwa, dziecko może reagować stresem w sytuacji separacji od matki, cieszy się na jej powrót. Ok. 60 % dzieci przejawia taki styl przewiązania.
  • unikający – styl ten prezentują dzieci, które doświadczyły silnego odrzucenia przez matkę, nie ufają matce, nie dążą do kontaktu z nią, matka stanowi obiekt zagrożenia, mają poczucie, że matka im nie pomaga, czują się bezsilne i bezbronne, a próby nawiązania kontaktu z matką kończą się karą za takie działanie, matka nie wyraża miłości w stosunku do dziecka. Ok. 20% dzieci przejawia taki styl przywiązania.
  • lękowo-ambiwalentny – styl, w którym dziecko dostaje mylące sygnały ze strony matki, relacja jest chaotyczna, niejednoznaczna, matka przejawia zmienną opiekę w stosunku do dziecka, raz prezentuje troskę, miłość, a innym razem odrzucenie, dziecko nie wie, jakiej reakcji może się spodziewać ze strony matki. Dziecko płacze kiedy matki nie ma, ale kiedy matka wraca okazuje złość i gniew. Ok. 20% dzieci prezentuje ten styl przywią
relacja dziecka z matką

Style przywiązania a relacje

W zależności od tego, w jakim stylu przywiązania byliśmy wychowywani, to w życiu dorosłym wykazujemy adekwatne do tego modele relacji.

Osoby, które były wychowywane w stylu bezpiecznym są w stanie w dorosłości tworzyć zdrowe, bezpieczne i prawidłowe relacje z innymi ludźmi. Są wspierający i empatyczni. Potrafią stawiać wyraźne granice, ale też tworzyć bliskie związki. Nie boją się odrzucenia. Ufają innym, a bliskość kojarzą ze szczęściem i poczuciem bezpieczeństwa.

Ludzie wychowywani w stylu unikającym wykazują największe dysfunkcje w relacjach interpersonalnych. Mają duże trudności w zaufaniu partnerowi, okazywaniu bliskości, miłości. Boją się tworzenia bliskich więzi w strachu przed odrzuceniem. Często przyjmują maskę silnych emocjonalnie, jako tarczę bezpieczeństwa. Takie zachowanie partner może interpretować, jako obojętność, brak zaangażowania. Kiedy uda im się już stworzyć jakiś związek to mogą wykazywać nadmierną kontrolę  czy nadopiekuńczość w stosunku do partnera.

Z kolei osoby dorastające  w stylu lękowo-ambiwalentnym są pełne wątpliwości co do uczuć partnera. Zamartwiają się, analizują zachowania partnera, co może przerodzić się w chorobliwą zazdrość i manipulacje. Osoby te mają zazwyczaj zaniżone poczucie własnej  wartości.

Jak widać styl przywiązania, którym obdarza nas matka ma niezwykle istotny wpływ na resztę całego naszego życia. Od jakości relacji między matką a dzieckiem zależy jakość tworzonych przez to dorosłe już dziecko relacji w innymi. Niestety, aż 40 % dzieci doświadcza nieprawidłowego stylu przywiązania, co skutkuje poważnymi trudnościami w dorosłym funkcjonowaniu. Część z tych osób potrafi sobie z tym poradzić przy wsparciu bliskiej osoby. Inni potrzebują wsparcia specjalisty – psychoterapeuty. Podczas terapii taka osoba jest w stanie spojrzeć na model relacji z innej perspektywy oraz nabyć umiejętności nawiązywania zdrowych i prawidłowych więzi.

Joanna Szlasa