Poszukiwanie sensu życia, czyli co to jest logoterapia
mgr Joanna Matusik

Pytanie o sens życia jest jednym z podstawowych zagadnień w życiu człowieka. W psychologii pojęcie to dotyczy określonego i możliwego do zaakceptowania kierunku działania na przyszłość. Posiadanie sensu życia przez człowieka jest koniecznym warunkiem rozwoju i samorealizacji. Badaniami nad sensem życia zajmował się psychiatra Viktor Frankl, który jest twórcą logoterapii.

Jaki jest sens życia?

Głównym celem człowieka nie jest dążenie do przyjemności ani unikanie bólu, lecz  poszukiwanie w swoim życiu sensu. Nie chodzi tutaj o rozmyślania lecz o to, że każdy z nas ma do wykonania w swoim życiu wyjątkowe zadanie, które należy odnaleźć. Człowiek przez reagowanie na wymagania i zadania, jakie stawia mu życie  przyjmuje odpowiedzialność za siebie i za realizowanie określonych wartości, które mogą być różne. Wartości pomagają w życiowych wyborach oraz w codziennych sprawach. Wielu z nas poszukuje sensu w miłości, bo „miłość jest najwyższym i najszlachetniejszym celem, do jakiego może dążyć człowiek.” Ale sensem życia może być doświadczenie  dobroci, prawdy i piękna poprzez bezpośredni kontakt z przyrodą lub kulturą. Frankl –twórca logoterapii podpowiada, że można go również znaleźć w twórczej pracy, oddaniu innym, a nawet cierpieniu. Nikt nie jest w stanie powiedzieć drugiemu człowiekowi, na czym jego sens polega. Każdy człowiek musi dojść do tego samodzielnie.

Czy można odnaleźć sens, gdy utraciło się nadzieję?

Dotyka nas nieuleczalna choroba, tragiczny wypadek i wszystko się zmienia. Powoli odchodzi nadzieja, że może być jak dawniej, że chorobę można uleczyć… Znajdujemy się w beznadziejnej sytuacji, twarzą w twarz z przeznaczeniem, którego nie sposób zmienić i zadajemy  sobie pytanie, czy nasze życie ma sens oraz jaki on jest? Każda życiowa sytuacja ma ukryty sens, który nadaje jej wartość, nawet jeżeli wydaje się tragiczna w skutkach, a „ (…) dążenie do znalezienia w życiu sensu jest u człowieka najpotężniejszą siłą motywacyjną”. Sam Frankl w  czasie niewoli stracił najbliższe osoby – żonę, rodziców oraz brata, a odnalazł swój sens w pomaganiu innym.  Doświadczenie  w obozach pokazało, że ludzie mają zdolność do znalezienia sensu w każdych okolicznościach, nawet tych najbardziej absurdalnych i bolesnych.

Według Frankla możliwe jest doświadczanie sensu życia pomimo cierpienia — oczywiście pod warunkiem, że jest ono nieuniknione i  nadamy swojemu cierpieniu jakieś znaczenie. Trzeba jednak zaznaczyć, że cierpienie w żaden sposób nie jest konieczne, aby móc odnaleźć sens. Przyjmowanie cierpienia, które nie jest konieczne, to masochizm, a nie heroizm. Sens życia stale ulega przemianom, lecz nigdy nie przestaje istnieć. Czasami jedyne, co możemy zrobić, to być świadkami czegoś wyjątkowego, do czego zdolny jest tylko człowiek, a mianowicie przemiany osobistej tragedii w zwycięstwo ludzkiego ducha. Przeznaczenia nie możemy zmienić, ale zawsze możemy zmieniać siebie!

„Nie należy poszukiwać w życiu jakiegoś abstrakcyjnego sensu. Każdy człowiek ma swoje wyjątkowe powołanie czy misję, której celem jest wypełnienie konkretnego zadania. Nikt nas w tym nie wyręczy ani nie zastąpi, tak jak nie dostaniemy szansy, aby drugi raz przeżyć swoje życie.”

Viktor Frankl

Logoterapia jako metoda terapeutyczna

Nazwa logoterapia wywodzi się od greckiego słowa „logos” , czyli sens. Logoterapię od większości kierunków terapeutycznych odróżnia postrzeganie człowieka nie tylko w wymiarze psychofizycznym, ale również duchowym. Freud uważał, że człowiek jest zorientowany na „przyjemność”, Adler, że na władzę natomiast Frankl przedstawił wizję człowieka skierowanego „ku sensowi”. Logoterapia Viktora Frankla nazywana jest „trzecią wiedeńską szkołą psychoterapii” i stanowi alternatywę dla freudowskiej psychoanalizy.Czym jest logoterapia? Jako nurt psychoterapii egzystencjalnej zajmuje się leczeniem poprzez pomoc w odnalezieniu sensu życia. Terapia jest zawsze indywidualna. Często przybiera formę poradnictwa lub konsultacji. Polega przede wszystkim na  pokazaniu ścieżki, która będzie mogła być zastosowana lub na krótkoterminowym wsparciu.  Terapeuta nie interpretuje symptomów, nie poucza, nie daje rad, ale poprzez pytania i prowadzony dialog niejako zmusza pacjenta do refleksji. Jedną z technik terapeutycznych tego nurtu jest logodrama polegająca na wyobrażeniu sobie  samego siebie na łożu śmierci celem spojrzenia na własne obecne życie z dystansu. Metoda ta ma pomóc w rozpoznaniu, czy podjęliśmy stojące przed nami zadania życiowe. Logoterapia stosuje również  technikę intencji paradoksalnej. Polega ona na nakłonieniu cierpiącego na fobię pacjenta, aby chociaż na krótką chwilę zapragnął dokładnie tego, czego najbardziej się obawia.

W czym może pomóc logoterapia?

Czujesz wewnętrzną pustkę mimo tego, że pozornie masz wszystko? Potrzebujesz na nowo określić własne cele? Logoterapia to jeden z możliwych sposobów podejścia do radzenia sobie z problemami. Może pomóc osobom przeżywającym kryzys egzystencjonalny, doświadczającym nudy,  nie radzącym sobie z cierpieniem  lub potrzebującym pomocy po doświadczeniu straty spowodowanej chorobą lub śmiercią.

Sprawdza się również w leczeniu nerwicy noogennej (dotyczy problemów egzystencjalnych człowieka). Intencja paradoksalna może być użyteczna  w leczeniu zaburzeń obsesyjno-kompulsywnych oraz fobii, których podłożem jest lęk antycypacyjny (lęk wywołujący skutek, którego pacjent się obawia).

„Człowiek w poszukiwaniu sensu” Viktor Frankl

Jeśli interesuje Cię psychologia, zgłębiasz  wiedzę z zakresu metod psychoterapii lub nurtują Cię pytania związane z sensem życia to polecam do przeczytania książkę „Człowiek w poszukiwaniu sensu” Viktora  Frankla.

To publikacja, którą można odczytywać  na wielu płaszczyznach. Oprócz wspomnień z obozowego koszmaru (m.in. Auschwitz)  zawiera przemyślenia dotyczące człowieka, sensu życia  w obliczu okrutnych wydarzeń oraz ludzkich wyborów.

Pierwsza część książki to poruszający esej o pobycie autora w obozie koncentracyjnym i jego wysiłkach, by znaleźć powody do życia. Pokazuje zachowania ludzkie jakie obserwował i sam doświadczył w obozowej rzeczywistości,  w której spędził pięć lat swojego życia. Nie jest to jednak chronologiczny zapis wspomnień. Autor opisuje te wydarzenia, które dawały mu motywację do walki o przetrwanie i przywracały mu wiarę w człowieka. Frankl  pokazuje do czego, w tym dobrym i złym sensie zdolny jest człowiek i udowadnia, że  każdy człowiek niezależnie od warunków jest w stanie zachować wolność swoich myśli i nigdy ostatecznie nie traci woli  życia. Równocześnie przypomina, że ”żaden człowiek nie powinien osądzać innych, jeśli sam całkowicie szczerze nie odpowie w głębi serca na pytanie, czy w podobnych okolicznościach nie postąpiłby tak samo.” Druga część książki opisuje metody psychoterapeutyczne Frankla – logoterapię, które opracował na bazie swoich doświadczeń.

Żródła:

„Człowiek w poszukiwaniu sensu. Głos z otchłani holokastu”  V.E.Frankl.

Logoterapia- wikipedia, wolna encyklopedia

Joanna Matusik – Psycholog Psychoterapeuta

Ukończyłam całościowy 4- letni kurs psychoterapii psychodynamicznej. Zajmuję się głównie zaburzeniami emocji, nerwicami, depresją a także zaburzeniami osobowości, DDA oraz traumami. Ponadto pomagam w szeroko rozumianych trudnościach związanych z relacjami międzyludzkimi.
mindfulness
Psychologia

Uważność – o co tyle szumu?

Uważność – o co tyle szumu?Autor: mgr Agata Ziobrowska W ostatnich latach półki w księgarniach uginają się pod ciężarem książek i poradników dotyczących uważności, a

Czytaj więcej »
Terapia - nurty

Psychoterapia ericksonowska

Psychoterapia ericksonowska Terapia ericksonowska to z reguły terapia krótkoterminowa, nastawiona na szukanie rozwiązań konkretnych problemów życiowych. Jakie są jej główne założenia? KAŻDY CZŁOWIEK JEST NIEPOWTARZALNY,

Czytaj więcej »