Dlaczego w siebie nie wierzę?

Czy chociaż raz zdarzyło Ci się pomyśleć, że lepiej się za coś nie zabierać, bo i tak nie dasz rady? A może pomyślałeś tak kilka razy, wiele razy, a może myślisz tak zawsze, kiedy próbujesz coś zrobić? O takim schemacie myślenia decyduje właśnie poczucie własnej wartości.

Poczucie własnej wartości to nic innego, jak ocena siebie samego, jako człowieka. To, jak widzimy siebie oraz jak oceniamy siebie wpływa na nasze funkcjonowanie społeczne i emocjonalne. Poczucie własnej wartości determinuje aktywności, które podejmujemy. Od poczucia własnej wartości zależą nasze wybory i decyzje życiowe. Warto zatem popracować nad tym, aby odzyskać wiarę w siebie.

Skąd bierze się poczucie własnej wartości?

Poczucie własnej wartości jest wynikiem wielu czynników. Niezwykle istotny jest okres dorastania, kształtowania tożsamości, osobowości i charakteru. To, jak zostaliśmy wychowani, jakie wartości nam przekazano, jak traktowali nas rodzice i jakie budowali w nas przekonania stanowi bagaż, z którym wyruszamy w dorosłość i który wpływa na nasze postrzeganie świata, ale przede wszystkim siebie.

To wszystko sprawia, że nasza samoocena zależna jest od trzech głosów w naszej głowie:

Ja idealne – obraz tego, jakimi chcielibyśmy być, to nasze marzenia, pragnienia, aspiracje
Ja realne – prawdziwy obraz tego, jacy jesteśmy
Ja powinnościowe – obraz tego, jacy powinniśmy być, nasze przekonania powinnościowe

To, jak wygląda balans pomiędzy tymi trzema głosami ma ogromny wpływ na nasze poczucie własnej wartości.

Poczucie własnej skuteczności

Na samooceną ma również wpływ poczucie skuteczności, czyli przekonanie o swoich możliwościach realizowania zadań. To poczucie bycia sprawczym pomaga wykonywać zadania o określonym stopniu trudności w różnych okolicznościach. Poczucie własnej skuteczności zwiększa motywację oraz przynosi sukcesy w podejmowanych działaniach. Osoby, które wierzą, że są w stanie skutecznie wykonać dane zadanie osiągają lepsze rezultaty.

Samospełniające się proroctwo

Jeśli wierzysz, że coś się nie uda, albo że czegoś nie da się zrobić, to istnieje duże prawdopodobieństwo, że tak się stanie. Właśnie w ten sposób funkcjonuje mechanizm samospełniającej się przepowiedni. To nie magia, a jedynie siła naszej psychiki. Oczekiwanie i przepowiadanie pewnych zachowań w przyszłości wpływa na to, że nieświadomie działamy w taki sposób, który w końcu doprowadza do tego.

Błędne koło

Niska samoocena może działać na zasadzie błędnego koła. Brak wiary w siebie może być przyczyną niepodejmowania działania, skazywania się na porażkę, czy występowania obniżonego nastroju. Myślenie w stylu „i tak się nie uda” , „jestem do niczego”, „to nie ma sensu”, „ po co mam się starać” napędzają mechanizm bezradności i wpływają negatywnie na postrzeganie siebie i świata.

To co mogę zrobić?

Proces budowania poczucia własnej wartości polega za zmianie błędnych przekonań na swój temat oraz na temat świata.

Generalizowanie, etykietowanie, myślenie w kategoriach „wszystko albo nic”, katastroficzne czy automatyczne myślenie – to tylko niektóre zniekształcenia naszego umysłu.

Można próbować kształtować samoocenę samemu, poprzez ćwiczenie się w małych sprawach i eksperymentowanie w zmianach myślenia, ale warto też zasięgnąć pomocy specjalisty, który jako niezależny ekspert jest w stanie uchwycić obiektywną perspektywę i wesprzeć nas w zmianie schematów myślenia, co pomoże zbudować stabilną samoocenę.

Psycholodzy z Naszej poradni, mogą Ci pomóc zwiększyć poczucie własnej wartości.