Emocje - wróg czy sprzymierzeniec?
Autor: mgr Kamila Borkowska

Emocje towarzyszą ludziom od wieków. Są ich nieodłączną częścią. Odczuwamy je starając się o pracę, tuż przed ważnym egzaminem, oglądając filmy, tracąc bliską osobę, gdy zdarzenia idą nie po naszej myśli, ale także wygrywając konkurs, domykając projekt w pracy, spotykając się z przyjaciółmi i w wielu innych sytuacjach. Nie wszystkie emocje są dla nas przyjemne, lecz czy to oznacza, że są złe?

Czym są emocje?

czym są emocje?

Emocja jest subiektywnym stanem psychicznym, uruchamiającym priorytet dla związanego z nią programu działania. Jej odczuwaniu towarzyszą zwykle zmiany somatyczne, ekspresje mimiczne i pantomimiczne oraz zachowania. Wiąże się to z 3 składnikami emocji: składnikiem poznawczym (interpretacje, wspomnienia, oczekiwania), fizjologicznym (zmiany hormonalne, neuronalne, trzewiowe, mięśniowe) i behawioralnym (zachowanie). Wyjaśnijmy to na przykładzie: idąc lasem napotykamy na swojej drodze niedźwiedzia – czujemy strach – wiemy, że jesteśmy w niebezpieczeństwie (składnik poznawczy) – bicie serca nam przyspiesza, trzęsą nam się nogi i ręce (składnik fizjologiczny) – uciekamy (składnik behawioralny).

Po co nam emocje?

Wielu ludzi zastanawia się, czy emocje są potrzebne, szczególnie te nieprzyjemne. Wolelibyśmy nie czuć stresu, żalu, czy smutku. Jednak są powody, by emocje towarzyszyły nam w życiu. Mają one funkcję informacyjną. Są wyznacznikiem tego, jak się w danej chwili czujemy i jakie jest to, co nas otacza. Wróćmy do przykładu z niedźwiedziem – gdybyśmy nie poczuli strachu, być może nie podjęlibyśmy decyzji o ucieczce i to spotkanie nie skończyłoby się dla nas dobrze. Negatywne emocje nie są więc naszym wrogiem. Strach ostrzega przed niebezpieczeństwem. Złość może informować nas o tym, że nasze granice są przekraczane lub coś stoi nam na drodze i utrudnia osiągnięcie wyznaczonego celu. Smutek pokazuje nam to, co jest dla nas ważne, np. w momencie utraty. Radość napędza nas do działania. Wskazuje to, co lubimy, czego chcemy i do czego dążymy. Każdego z nas mogą cieszyć, smucić lub złościć inne rzeczy. To kwestia indywidualna, jednak dzięki uczuciom każdy może dostać zbiór informacji o sobie, jeśli tylko się im przyjrzy, dlatego nie dzielimy emocji na te dobre i te złe. Mogą być przyjemne i nieprzyjemne, ale pamiętajmy, że nawet one nie są czymś złym, czego natychmiast trzeba się pozbyć.

Interpretacja emocji

Emocje są faktem. Jeśli coś czujemy, to pewnie tak jest. Błąd może pojawić się na poziomie naszych interpretacji zdarzeń. To, czy dana sytuacja wywoła w nas określoną emocję, zależy w dużej mierze właśnie od naszego jej wytłumaczenia. Potrzebujemy wielu danych, by poprawnie zinterpretować rzeczywistość, a mimo to nadal mogą pojawić się nieścisłości. Jedna sytuacja może mieć wiele interpretacji zależnych od osoby, której dotyczy. Pokażmy to na przykładzie. Osoba, z którą rozmawiamy nie patrzy nam w oczy i sprawia wrażenie nieobecnej. I tu otwiera się wachlarz możliwych wytłumaczeń. Niekoniecznie musi być nami niezainteresowana lub ją nudzimy. Być może faktycznie nie jest zainteresowana tematem rozmowy, lecz wcale to nie oznacza, że nas nie lubi. Może również martwić się czymś niezwiązanym z nami i o tym rozmyśla.  Może zobaczyła pająka na ścianie, którego się boi i nie jest w stanie skupić uwagi na rozmowie. A może jest po prostu nieśmiała i ma trudności w utrzymywaniu kontaktu wzrokowego. To pokazuje, że jedna sytuacja może mieć wiele interpretacji.

Myśli a emocje

W zależności od naszego uzasadnienia, mogą zmieniać się nasze emocje. Jeśli po rozmowie o pracę nie oddzwaniają, możemy pomyśleć, że nie mamy szans na tę pracę (smutek). Możemy stwierdzić, że to stanowisku było już od początku obsadzone i straciliśmy tylko swój czas (złość). Mogą pojawić się u nas wątpliwości, czy na pewno podaliśmy właściwy numer telefonu (niepokój). Możemy mieć nadzieję, że wciąż trwają obrady i nasza kandydatura nadal jest brana pod uwagę (optymizm). Interpretacjami zdarzeń możemy wpływać na nasze emocje. Uświadomienie sobie tego jest ważne, gdy nie potrafimy poradzić sobie z przykrymi emocjami. Warto zadać sobie wtedy pytanie, czy na pewno moje przekonania są słuszne?
co to są emocje?

Sprzymierzeniec

Emocje towarzyszą nam w codziennym życiu. Nie zawsze są one dla nas przyjemne. Czasem utrudniają nam normalne funkcjonowanie. Jednak zawsze są dla nas informacją o nas samych, o naszym stosunku do konkretnych zdarzeń i o otaczającej nas rzeczywistości. Dlatego zamiast zastanawiać się tylko nad tym, co zrobić, by jak najszybciej zniknęły, może warto zaakceptować to, że one są, przyjrzeć się im i zobaczyć, co nam mówią. Mogą być naszym sprzymierzeńcem w mierzeniu się z codziennymi wyzwaniami, jeśli tylko będziemy potrafili nimi zarządzać i je odczytywać.

Jeśli często  zdarza Ci się mieć z tym problem  zwróć się o pomoc do psychologa i porozmawiaj o tym.
Psychologia

Epidemia strachu!

Epidemia strachuAutor: mgr Kamila Borkowska Polska, jak również cały świat, znalazła się aktualnie w trudnej sytuacji. Panuje pandemia wirusa COVID-19, który rozprzestrzenia się z niesłychaną

Czytaj więcej »
Książki psychologiczne - recenzje

Zaniedbani emocjonalnie w dzieciństwie

Zaniedbani emocjonalnie w dzieciństwieAutor: mgr Joanna Matusik Ludzie często zupełnie nie zdają sobie sprawy, że byli zaniedbywani emocjonalnie, aż do chwili, gdy o tym przeczytają.

Czytaj więcej »